Trước khi tìm hiểu Tài liệu đào tạo cấu tạo và thiết kế ô tô chuyên dùng thì Ad sẽ giúp các bác tìm hiểu sơ qua về khải niệm ô tô chuyên dùng trước nhé cho các bác nào đọc tài liệu này nhưng không có học môn học ô tô chuyên dùng vẫn có thể nắm sơ được các khái niệm cơ bản.
Ô tô chuyên dùng là ô tô được sử dụng cho các mục đích rất khác thay cho mục đích Vận tải và di chuyển. Ô tô chuyên dùng có nhiều loại tùy thuộc vào mục đích khác nhau như ô tô chuyên dùng trang bị bồn áp lực để chuyển chở chất lỏng, Ô tô chữa cháy phục vụ cho mục đích cứu hỏa, ô tô ép rác phục vụ cho mục đích thu gom rác sinh hoạt hay ô tô tự đổ (Ô tô Ben) phục vụ cho mục đích thu gom và vận chuyển vật liệu xây dựng,… Ở Tài liệu đào tạo cấu tạo và thiết kế ô tô chuyên dùng, các bác sẽ được tìm hiểu 6 dạng ô tô chuyên dùng gồm:
Các bác cùng Ad tìm hiểu sơ về đặc điểm các ô tô này trước rồi lấy tài liệu về đọc sẽ dễ hiểu hơn nhé.
Trước tiên, Tài liệu đào tạo cấu tạo và thiết kế ô tô chuyên dùng sẽ giúp các tìm hiểu về ô tô tự đổ trước. Ô tô tự đổ có thể là ô tô chuyên dùng phổ biến nhất ở Việt Nam khi mà nhu cầu xây dựng ở Việt Nam luôn ở mức độ cao.
Đối với một ô tô chuyên dùng, thường thì chúng ta sẽ tách ra thành 3 phần chính:
Phần xe cơ sở đây sẽ là một ô tô tải thông thường có kết cấu giống với các ô tô tải thương mại lưu thông trên đường, có Chassis trống để lắp các thiết bị chuyên dùng.
Thùng hàng tự đổ thay vì là thùng hàng kín như các ô tô tải thông thường thì ô tô tự đổ chuyên dùng sẽ sử dụng thùng mui không có chi tiết che chắn nhằm dễ dàng đưa hàng hóa tự đổ lên xe và dễ dàng trong việc đưa hàng hóa xuống.
Cơ cấu nâng hạ thùng cấu tạo của phần này sẽ gồm các khâu khớp cơ khí và bộ truyền thủy lực giúp nâng và hạ thùng tự đổ để đưa hàng hóa tự đổ xuống công trình xây dựng.
Hầu như tất cả các vấn đề về thiết kế ô tô chuyên dùng để xoay quanh các vấn đề liên quan đến 3 phần này như các phương án lựa chọn xe cơ sở để phù hợp với yêu cầu của Khách hàng, tính toán tỷ số truyền của các khâu khớp của các cơ cấu nâng hạ thùng và cuối cùng là tính toán bền cho thùng hàng tự đổ để đảm bảo bền trong suốt quá trình khai thác và sử dụng ô tô tự đổ chuyên dùng. Các bác có thể lấy Tài liệu đào tạo cấu tạo và thiết kế ô tô chuyên dùng về tìm hiểu thêm nhé do tài liệu về ô tô chuyên dùng cũng khá hiếm hoi đấy.
Phần tiếp theo của Tài liệu đào tạo cấu tạo và thiết kế ô tô chuyên dùng sẽ giúp các bác tìm hiểu về một ô tô tải cũng rất phổ biến ở thị trường xe thương mại của Việt Nam đó là ô tô tải cẩu. Do nhu cầu cần vận chuyển hàng hóa có tải trọng cao một cách linh hoạt lên thùng chuyên chở. Chính vì thế, các nhà sản xuất ô tô thương mại đã nghĩ đến phương án bố trí thêm chi tiết cần cẩu lên ô tô tải để thuận tiện trong quá trình lên xuống hàng hóa. Đối với các bác nào hay tiếp xúc hay cần vận chuyển các vật liệu nặng như sắt – thép hay thậm chí dịch chuyển máy móc lớn (như các máy công nghiệp) thì việc dùng cẩu để vận chuyển đã trở nên rất phổ biến rồi nên Ad cũng không nói nhiều đến các nhu cầu thị trường mà sẽ đi vào tìm hiểu về cấu tạo xe cẩu thôi nhé.
Tương tự như ô tô tự đổ chuyên dùng, ô tô tải cẩu cũng sẽ được chia làm 3 phần chính đó là phần cơ sở, phần thùng xe và cơ cấu cần cẩu.
Phần cơ sở và phần thùng xe thì không có gì để bàn rồi do đây là 2 cụm chi tiết khá là đơn giản rồi đơn thuần chỉ là chọn ô tô tải phù hợp và tính bền cho chi tiết thùng xe. Phần phức tạp nhất của ô tô tải có thể được kể đến đó là cụm chi tiết cơ cấu cần cẩu, do đây sẽ là cụm chi tiết quyết định trực tiếp đến đặc tính chuyên dùng của ô tô đó. Cơ cấu cần cẩu của ô tô cẩu chuyên dùng cũng khá phức tạp đấy do một cần cẩu ô tô chuyên dùng vừa phải chuyển động theo phương dọc trục (Di chuyển tăng – giảm chiều dài cẩn cẩu để tiếp cận hàng hóa), vừa phải chuyển động lên xuống (Nâng hạ hàng hóa) và vừa phải xoay được theo phương thẳng đứng (vận chuyển hàng hóa). Chính vì thế, mà một cần cẩu ô tô tải cẩu chuyên dùng sẽ gồm 3 cụm chi tiết truyền động.
Đối với chuyển động theo phương dọc trục, ta sẽ trang bị một xylanh thủy lực nằm dọc theo chiều dài cẩn cẩu ô tô tải. Khi ta điều khiển các cần điều khiển đưa dầu thủy lực vào xylanh thì xylanh sẽ đi theo phương dọc trục đó và làm cần cẩu dài ra và khi không có nhu cầu ta xả dầu thủy lực thì cần cẩu ô tô tải sẽ thu ngắn lại tương ứng.
Tiếp theo đó là chuyển động lên xuống của cần cẩu để giúp ô tô cẩu tải chuyên dùng có thể nâng & hạ hàng hóa. Ta cũng sử dụng một Xylanh thủy lực bố trí theo phương thẳng đứng. Khi ta điều khiển cần điều khiển, dầu thủy lực cũng sẽ đi vào xylanh thủy lực và làm cần cẩu được nâng lên và khi không cần thiết thì ta sẽ xả dầu thủy lực về bồn chứa và cần cẩu tải sẽ được hạ xuống tương ứng.
Cuối cùng dó là cụm chi tiết xoay cần cẩu ô tô tải. Để xoay được cần cẩu tải thì ta sẽ sử dụng một cụm chi tiết Trục Vis – Bánh Vis được dẫn động bởi một động cơ điện quay được (Slewing Motor). Khi Motor điện quay theo thì sẽ ăn khớp với trục Vis và làm bánh Vis quay theo phương tương ứng và cái hay của bộ truyền động trục Vis bánh Vis đó là tải trọng truyền từ hàng hóa sẽ không tác dụng lên được lại Motor điện (Do đặc tính truyền động của bộ truyền trục vis bánh vis, các bác có thể tham khảo thêm ở các môn học nguyên lý máy hay chi tiết máy nhé) và từ đó, độ bền cho các chi tiết cũng được tăng lên.
Bên cạnh đó, Tài liệu đào tạo cấu tạo và thiết kế ô tô chuyên dùng còn nêu ra khá nhiều các vấn đề xoay quanh về những lưu ý cũng như phương pháp sử dụng cần cẩu hợp lý tránh gây ra tai nạn không đáng có, các bác lấy Tài liệu đào tạo cấu tạo và thiết kế ô tô chuyên dùng về tham khảo thêm nhé.
Phần tiếp theo của Tài liệu đào tạo cấu tạo và thiết kế ô tô chuyên dùng sẽ giúp các bác tìm hiểu về ô tô tải chuyên chở rác. Đối với ô tô chuyên dùng này thì công việc không phải chỉ để chở mà nó còn phải có chức năng thu gom rác ở các bãi rác sinh hoạt. Chính vì thế, mà ô tô chở rác chuyên dùng sẽ có nhiều dạng khác nhau để phục vụ cho mục đích vận chuyển rác rất khác nhau. Việc thu gom rác ở bãi rác tập trung sẽ có một ô tô chuyên chở rác khác nhau và việc thu gom rác tại điểm lấy rác cũng sẽ rất khác nhau nhé. Trong phạm vi Tài liệu đào tạo cấu tạo và thiết kế ô tô chuyên dùng này thì chỉ giúp các bác tìm hiểu ô tô chở rác chuyên dùng ở điểm lấy rác thôi. Đó là ô tô chở rác chuyên dùng có cơ cấu ép rác.
Cũng như các ô tô chuyên dùng khác thì ô tô chở rác chuyên dùng cũng có 3 phần chính: Phần xe cơ sở, phần thùng chở rác và phần cuối cùng là cơ cấu ép rác. Đối với ô tô chở rác thì thường phần thùng chở rác sẽ được cải tạo đáng kể để mùi không bay ra làm ô nhiễm môi trường. Cũng như các ô Tô tải chuyên dùng khác thì cụm chi tiết phức tạp nhất luôn nằm ở phần Cơ cấu chuyên dùng đối với xe ép rác đó là cơ cấu ép rác.
Đối với Ép – đẩy rác thì Tài liệu đào tạo cấu tạo và thiết kế ô tô chuyên dùng cung cấp cho chúng ta khá nhiều phương án từ việc sử dụng thùng phụ đến phương án sử dụng bàn xoay để ép & Xả rác. Đây là một cụm chi tiết gồm khá nhiều khâu khớp liên kết với nhau. Các bác có thể lấy Tài liệu đào tạo cấu tạo và thiết kế ô tô chuyên dùng về tham khảo thêm nhé.
Một ô tô chuyên dùng khá phổ biến khác ở Việt Nam chính là ô tô tải trộn bê tông. Ô tô trộn bê tông có nhiệm vụ vận chuyển vật liệu xi măng từ nơi pha đến công trình xây dựng. Đây là hoạt động vô cùng quan trọng do nếu một công trình lớn mà chỉ trộn tay thì chắc tắt thở còn chưa xong cái nền cái móng của công trình.
Đối với ô tô tải trộn bê tông thì do yêu cầu kỹ thuật khá cao nên hầu hết tại Việt Nam cũng chưa có Doanh nghiệp nào sản xuất thùng bê tông được và gần như hầu hết ô tô tải trộn bê tông mà các bác gặp trên đường thì thùng trộn bê tông hầu như đều nhập từ nước ngoài hết các bác nhé.
Cũng tương tự như các ô tô chuyên dùng khác, nhưng hầu hết các phần trên ô tô trộn bê tổng đều rất phức tạp trừ phần xe cơ sở ra thôi. Ở ô tô chuyên dùng dạng này có 2 cụm chi tiết cần tìm hiểu đó chính là thùng trộn bê tông và truyền động quay thùng.
Kết cấu của thùng trộn bê tông thường được thiết kế có hình trám và thường đặt nghiêng 1 góc 15-16 độ theo phương dọc trục. Thùng bê tông sẽ có các cơ cấu Nạp – Xả bê tông và các bác có thể lấy Tài liệu đào tạo cấu tạo và thiết kế ô tô chuyên dùng để tìm hiểu thêm về nguyên lý hoạt động cũng như kết cấu của thùng bê tông nhé.
Phần tiếp theo mà các bác cần tìm hiểu ở ô tô trộn bê tông đó chính là cơ cấu truyền động quay thùng. Các cơ cấu này gồm các khâu khớp cơ khí để truyền lực từ bộ trích công suất PSD đến các khớp quay để làm thùng quay tròn giúp bê tông có thể trộn đều. Các bác lấy Tài liệu đào tạo cấu tạo và thiết kế ô tô chuyên dùng về tham khảo thêm.
Các bác sẽ thường gặp ô tô thang chuyên dùng ở các công trình điện đang cần sửa chữa, bảo dưỡng (như cột đèn, trạm biến áp, bình hạ thế,…) và ô tô thang chuyên dùng thường sẽ phục vụ cho các khách hàng có nhu cầu làm việc trên cao mà cần một bệ đứng vững chắc. Ô tô thang chuyên dùng cũng có thể sử dụng với mục đích cứu người trong các vụ hỏa hoạn nhưng ô tô thang chuyên dùng phục vụ chữa cháy thì hoàn toàn khác loại ô tô thang này nhé. Các bác có thể tìm hiểu thêm về ô tô thang chữa cháy chuyên dùng ở bài viết Ad đính kèm dưới đây nhé.
Tài liệu thiết kế ô tô chuyên dùng
Đồ án thiết kế và tính toán ô tô đông lạnh
Thiết kế xe chở và ép rác chuyên dùng
Giáo trình lý thuyết kiểm định Nguyễn Ngọc Bích
Để lại một bình luận